صاحب‌نظران اقتصادی دلایل مختلفی را در مورد ریزش‌های مکرر نماگرهای بازار سهام عنوان می‌کنند که اکثر آنها از پدیده‌های مختلفی به‌ویژه عوامل بیرونی نشات می‌گیرند. سقوط قیمتی در بازارسهام تهران در حالی رکوردهای جدیدی از خود برجای گذاشته که بنابر اظهارات کارشناسان بورسی این وضعیت می‌تواند به تداوم سکته‌های مکرر در نمادهای مختلف بینجامد. طی ۱۳۱روز معاملاتی از ابتدای ۱۴۰۱این بازار تنها در ۲۶ روز شاهد ورود پول بوده و این در حالی است که در ۱۰۵روز باقی‌مانده پول با قدرت هرچه تمام از تالار شیشه‌ای خارج شده است.
این روند ناامیدکننده که ریزش ۴۷/ ۳ درصدی شاخص‌کل بورس اوراق‌بهادار از ابتدای سال را به‌دنبال داشته است از اواخر شهریور و همزمان با ناآرامی‌های اجتماعی اخیر، انسداد اینترنت بین‌الملل، وضعیت فوق را وارد فاز جدیدی از ابهامات کرده است. گفت‌وگو با کارشناسان بازارسرمایه و تحلیلگران حرفه‌ای بورس فارغ از آنکه بر پیامدهای روانی این مساله تاکید می‌کند، به ابعاد دیگری از ایرادات موضوع مذکور می‌پردازد. در پی اختلالات اخیر اینترنت، دسترسی سهامداران به تبادل اطلاعات، اتاق‌های فکر سهام و کلاس‌های آموزشی مرتبط با سهام در فضای مجازی قطع شده است. به این ترتیب محدودیت در دسترسی‌های مذکور باعث کاهش شفافیت در عملکرد بازار سهام شده است.
بازار سهام زیر سایه کندی اینترنت
«اصرار دولت بر اجرای برخی دستورالعمل‌ها که بعضا کوتاه‌مدت و مقطعی است، موجب تهدید طرح‌های توسعه‌ای و افزایش بهره‌وری می‌شود.» فردین آقابزرگی کارشناس بازارسرمایه ضمن بیان این مطلب گفت: نگاه انتزاعی مسوولان به اجرای برخی قوانین می‌تواند اثرات منفی بر عملکرد فعالان اقتصادی در بازارهای مختلف بگذارد. اجرای تصمیمات انتزاعی از جمله اعمال محدودیت‌های جدید در حوزه اینترنت بین‌الملل، قطعی‌های مکرر و عدم‌دسترسی فعالان اقتصادی به فضای‌مجازی در حالی است که دولت توقع دارد سرمایه‌گذاران وارد بازار سهام شوند اما همان‌طور که مشاهده کردیم قطعی‌های اخیر موجب ناامیدی و آزرده‌خاطرشدن بخش بزرگی از سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی شده است. این مهم تناقض آشکار میان سیاستگذاری‌های متولیان مربوطه را به‌وضوح نشان می‌دهد که موجب اختلال گسترده در شبکه کسب‌وکارهای مختلف شده است.
به گفته این کارشناس بورسی، یکی از مهم‌ترین ابزار محیط کسب‌وکار بهره‌مندی از سامانه‌های قابل‌استفاده در فضای‌مجازی است که با اختلالات به‌وجود آمده طی یک‌ماه گذشته موجب بلاتکلیفی سرمایه‌گذاران و نارضایتی‌های گسترده شده است. او در همین رابطه اظهار می‌کند؛ کندی و قطعی‌های مکرر اینترنت نمونه دیگری از سیاستگذاری‌های دستوری است که بدون توجه به عواقب آن از سوی متولیان امر به مردم دیکته شده است، از این‌رو با توجه به اثرات منفی دستورالعمل‌های چکشی این مساله نیز پیامد منفی بر بازارسرمایه خواهد داشت. برخی از سرمایه‌گذاران خارجی از طریق کانال‌های موجود فعال در فضای‌مجازی (که هم‌اکنون با فیلترینگ مواجه شده است) بازار سهام را رصد می‌کنند. اتفاقات اخیر در حوزه مذکور نسبت به بازارهای دارایی اثرات مخرب‌تری برجای می‌گذارد.
او در ادامه به نقش برخی سیاستگذاری‌های دولت در وضعیت رکودی بازارسهام اشاره کرد و گفت: پیشروی رکود در بخش معاملات سهام به‌رغم ارزنده‌بودن قیمت‌ها در این بازار سبب رونق بخش‌های دیگر شده است؛ به‌طوری‌که حتی دولت با توجه به رکودبورس، مشغول تامین‌مالی است.
از رونق افتادن بازارسهام که با پیشبرد اهداف مقطعی و کوتاه‌مدت دولت به‌دنبال قطعی‌های پی‌درپی اینترنت روند جدیدی به خود گرفته است بر عدم‌جذابیت این بازار افزوده است. برخی گمانه‌زنی‌ها نیز حاکی از آن است که عدم‌جذابیت سهام می‌تواند به برخی از اهداف دولت کمک کند؛ در واقع عدم‌جذابیت بازارسهام مساوی با جذابیت سرمایه‌گذاری در انواع اوراق است. این موضوع که به شیوه ناصحیح از سوی نهادهای وابسته به دولت به صندوق‌های سرمایه‌گذاری دیکته‌شده فضای بازارسرمایه در هفته‌های گذشته را تحت‌الشعاع قرار داده است. اعمال برخی سیاستگذاری‌های ناصحیح از سوی دولت سود شرکت‌ها را مورد هدف قرار داده است. سود شرکت‌های بورسی و فرابورسی بالغ بر ۷۵۰هزار میلیادتومان است که با هزینه‌های عمومی یک‌سال دولت برابری می‌کند، لذا با درنظر گرفتن این موضوع که اقتصاد ایران با تورم عجین شده، پافشاری دولتمردان بر اجرای برخی طرح‌های خلق‌الساعه، سهامداران را متحمل زیان‌های گسترده‌ای خواهد کرد.
تشدید ابهامات چندوجهی
بازارسهام که در ماه‌های گذشته تحت‌تاثیر متغیرهای داخلی و خارجی عقبگرد چشمگیری داشته در هفته‌های گذشته نیز متاثر از قطعی‌های پی‌درپی اینترنت و عدم‌دسترسی به فضای‌مجازی، برخی از سرمایه‌گذاران خود را از دست داده است. وضعیت کنونی نشان می‌دهد با توجه به اینکه گروهی از سرمایه‌گذاران از طریق کانال‌های بورسی در فضای‌مجازی اقدام به خرید و فروش سهام می‌کنند، اختلالات اخیر پیامد منفی بر روند این دسته از سرمایه‌گذاری‌ها ایجاد می‌کند؛ این در حالی است که بازار مذکور همچنان با نبود پول و خروج منابع ریالی دست‌وپنجه نرم می‌کند.
درهمین رابطه احمد اشتیاقی، کارشناس بازارسرمایه ضمن اشاره به اثرات کندی و اختلالات ایجادشده اینترنت بر بازار سهام تاکید کرد: برخی از سرمایه‌گذاران خرد و غیرحرفه‌ای برای کسب اطلاعات بیشتر از نمادهای موردنظر از طریق سایت یا کانال‌های بورسی اقدام می‌کنند. این دسته از سرمایه‌گذاران در هفته‌های اخیر بخشی از اطلاعات موردنظر خود را از دست داده‌اند. به این ترتیب بازارسهام که با تعدد ریسک‌های متنوع دست‌به‌گریبان است؛ به‌نظر می‌رسد طی هفته‌های اخیر نیز تحت‌تاثیر عامل ذکر شده بخشی از سرمایه‌گذارانش را از دست داده است. به گفته این کارشناس، در صورت ادامه‌دار بودن اختلالات اینترنتی، اهالی بازار سهام با تشدید ابهامات چندوجهی مواجه خواهند شد.
این کارشناس بورسی با بیان اینکه اجرای طرح‌های محدودکننده، وضعیت کلی سرمایه‌گذاری را زیر سوال می‌برد، تصریح کرد: با عنایت به این مهم که اینترنت به‌عنوان یکی از کلیدی‌ترین بسترها برای انتقال داده‌های اقتصادی به‌شمار می‌رود، اختلال در آن موجی از سرگردانی و بلاتکلیفی درمیان سرمایه‌گذاران را رقم خواهد زد.
بی‌اطلاعی از نوسان‌های روزانه
در پی اختلالات به‌وجود آمده در اینترنت اکثر کارشناسان بازار سهام بر این اعتقادند که کاهش سرعت اینترنت (که بعضا با قطعی‌های طولانی‌مدت طی روز همراه است)، تبعات منفی بر بازارهای دارایی ایجاد می‌کند. در همین رابطه محمدعلی ایمانی، گفت: بی‌اطلاعی از نوسان‌های روزانه بازارها نیز باعث‌شده تا سرمایه‌گذاران نتوانند در فضایی شفاف فعالیت کنند. بسیار مبرهن است که محدودیت‌های ایجاد شده، بازارهای دارایی را درگیر تعمیق رکود کند و بخشی از نقل‌وانتقالات سهام در کشور که با اینترنت انجام می‌شود، مختل شود. حتی کاهش سرعت اینترنت نیز می‌تواند بر مشکلات بورس بیفزاید، ضمن آنکه این موضوع ترس سرمایه‌گذاران خارجی و تعلل بیشتر برای ورود به بازارهای دارایی ایران را به‌دنبال خواهد داشت.
نظر شما